Con người Việt Nam vốn thông minh, lạc quan, yêu đời; tự bắc chí nam thường có nhiều người kể chuyện tài tình, ứng đối hài hước, lí lẽ sắc bén, dám nói dám làm. Những người ấy được tôn là bậc Trạng dân gian. Trạng là hơi thở cuộc sống đồng quê mộc mạc; là tinh thần vui sống, chống ưu phiền; là tư tưởng tự do, phóng khoáng của người Việt ta. Làng quê xưa hiện lên thực ấm nồng, vui nhộn qua những Trạng Lợn, Trạng Quỳnh, Ba Phi, Xiển Bột, Ba Giai – Tú Xuất…
Nền tảng văn hoá ấy, hãy chảy suốt về sau, nhờ những trang tranh sinh động hoạ cho lời văn súc tích!
Nét đẹp dân dã ấy, gửi trọn trong bộ Truyện tranh về những ông Trạng dân gian gồm 5 cuốn.
BÁC BA PHI – “TRẠNG” NÓI DÓC NAM BỘ
Nguyên mẫu của Bác Ba Phi là nghệ nhân Nguyễn Long Phi (1884-1964). Bác vốn là một nông dân tại huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau. Bác sinh ra tại tỉnh Đồng Tháp, từ bé đã phải đi cày thuê để nuôi tám người em nhỏ. Khi 15 tuổi, mẹ qua đời, bác trở thành lao động chính trong gia đình. Tuy cuộc sống cơ cực, ban ngày phải đi khẩn hoang, cày cuốc ruộng vườn; đến đêm, bác thường tham gia tụ họp đờn ca, bà con trong xóm rất mê tiếng ca và nể trọng tính tình vui vẻ, bộc trực, khẳng khái của bác.
Bác Ba Phi thuộc lớp hậu duệ của những tiền nhân đi khai mở rừng U Minh. Cả quãng đời bác là quá trình khai phá đất rừng U Minh nguyên sinh hào phóng mà cũng khắc nghiệt.
Với tinh thần khai phá, tính lạc quan yêu đời, thế giới quan của bác Ba Phi hiện ra thật sinh động và đáng yêu. Những câu chuyện của bác mang lại cho người nghe tiếng cười sảng khoái, mượt mà âm sắc trào lộng rất giàu đặc trưng Nam Bộ, ẩn chứa tính hào hùng của lớp người đi mở đất, lòng yêu thương thiên nhiên và con người.
TRẠNG QUỲNH – ÔNG TRẠNG THÂM THÚY
Truyện Trạng Quỳnh là những truyện cười dân gian sảng khoái, bộc lộ trí tuệ sâu sắc, phong phú của người lao động nhằm đả kích lối sống xa hoa, lộng quyền của bọn vua chúa, tính kiêu ngạo của bọn sứ thần phương Bắc, cũng như mọi thói hư tật xấu trong đời sống xã hội… Truyện Trạng Quỳnh hấp dẫn và phổ biến đến nỗi từ mấy trăm năm nay, đã là người Việt Nam, không ai không biết hay không thuộc ít nhất dăm ba chuyện của Trạng Quỳnh. Ở vùng quê còn có tục thi kể chuyện Trạng Quỳnh như một nếp sinh hoạt văn hoá làng xã.
Những câu chuyện đẹp đáng được lưu truyền, và những trang tranh đẹp xứng để mở mang tầm mắt. Sách gồm 92 trang in màu, khổ lớn, minh hoạ rất có phong cách của cố hoạ sĩ tài danh Nguyễn Bích.
CAO THỦ QUẬY PHÁ: BA GIAI – TÚ XUẤT
Theo một số tài liệu thì Ba Giai tên thật là Nguyễn Đình Giai, quê ở Hồ Khẩu (làng Bưởi), Hà Nội. Tú Xuất cũng họ Nguyễn Đình, có người nói ông ở Thanh Hoá hay Nghệ An; có tài liệu, nhân chứng xác thực hơn nói Tú Xuất quê ở Thanh Oai (Hà Tây cũ).
Nhiều dị bản về hai “cao thủ chơi xỏ” này đều thừa nhận Tú Xuất thuộc dòng dõi nhà gia giáo, làm thơ rất tài, biện luận hùng hồn, mưu trí mẫn tiệp… còn Ba Giai cũng dòng có học, đĩnh ngộ thông minh, nhưng thi cử không thành nên thành ra nghịch ngợm, phá phách. Có những tư liệu gán thêm nhiều việc chơi ác xấu xa cho Ba Giai – Tú Xuất, nhưng phần đông soạn giả nghiên cứu về hai ông không tán thành cách quy kết này.
Đặt trong bối cảnh loạn lạc đầu thế kỉ 20, quyền hành nằm trong tay người Pháp, triều đình nhu nhược, quan lại tham lam, dân tình đói kém, lòng người tan tác, Ba Giai – Tú Xuất có lẽ là đại diện cho một số thanh niên tuy có tài nhưng mất phương hướng, không biết thi triển sức mình như thế nào, sinh ra thất chí, lấy chọc ngoáy làm vui… Đằng sau tiếng cười của họ, có vị đắng và cả tiếc nuối!
ÔNG TRẠNG CHỮA BỆNH – XIỂN BỘT
Xiển Bột là một nhân vật dân gian được cho là có thật, tên là Nguyễn Xiển, sống vào cuối thời phong kiến nước ta, tại làng Hoằng Bột (nay là xã Hoằng Lộc, Hoằng Hóa, Thanh Hóa). Ông được cho là chắt của cụ Trạng Quỳnh. Tương truyền khi mới sinh ra, Xiển mặt vuông chữ điền, tai to như tai Phật, mồm rộng, mắt sáng, tướng rất đặc biệt.
Xiển Bột nổi tiếng trong dân gian vì những câu chuyện cười dí dỏm, châm biếm, đả kích những thói xấu của xã hội, những quan lại, cường hào chuyên hiếp đáp dân lành. Ông không những dùng trí tuệ trừng trị các quan mà còn bỡn cợt cả nhà vua, thực thẳng thắn lắm thay!
TRẠNG LỢN – ÔNG TRẠNG MAY MẮN
Trạng Lợn là một trong những nhân vật chính trong hệ thống truyện cười dân gian đặc sắc nước ta.
Vốn xuất thân trong gia đình dòng dõi khoa bảng, nhưng Trạng Lợn không “phát” về đường văn chương mà chỉ có tài biện bác, lí luận. Từ thuở bé Trạng Lợn đã được nhiều phần may mắn, cứ nói mò mà trúng được mấy lần hạnh vận, nhớ mò thơ phú mà lấy được tiểu thư nhà khuê các, rồi nhờ cụ thánh mà được phong Trạng nguyên đi sứ cả sang Tầu… cuối đời kể cũng vinh hiển.
Thánh nhân đãi kẻ khù khờ, nhờ ông Trạng may mắn này mà người đời sau được nhiều trận cười sảng khoái. Cha ông ta xây dựng ông Trạng này thật dân dã, tếu táo nhưng cũng gửi gắm cho đời sau ý chí ham học. Những tích cổ khó nhớ như “thiên tích thong manh, thánh nằm chỏng gọng”, “thâm tinh tập lái”, “thủ chư Dự”, “hạ mã bất yên”, “bát đao phân mễ phấn, thiên lí trọng kim chung”, “thử lục súc, nhân sở tự”… âu cũng đến được gần gũi với bạn đọc hơn nhờ Trạng Lợn.
Mời các bạn đón đọc Trạng Quỳnh – Truyện Dân Gian Việt Nam.
Source: dtv-ebook.com
