Cáo Renard (viết theo kiểu cổ là Renart, phiên âm tiếng Việt là Rơ-na) là một nhân vật hết sức quen thuộc trong văn học dân gian châu Âu, từ trẻ em đến người lớn ai ai cũng biết. Bản thân từ “Renard”, ngày xưa là tên riêng của một con cáo cụ thể trong văn học, ngày nay đã trở thành danh từ chung ở Pháp với nghĩa là “cáo”.
Có rất nhiều mẩu chuyện về cáo Renard của các tác giả khuyết danh được lưu truyền từ thời Trung cổ và được tập hợp lại thành tiểu thuyết dưới dạng thơ từ thế kỷ XII-XIII, với tổng cộng đến 80 nghìn câu thơ, chia thành 30 truyện nhỏ. Các nhà văn sau đó có viết lại nhiều lần, tạo nên nhiều phiên bản khác nhau, trong đó có phiên bản “Reineker Fuchs” của đại thi hào người Đức Johann Wolfgang von Goethe, xuất bản năm 1794. Trong các phiên bản khác nhau từ trước đến nay, phiên bản của nhà văn Jeanne Leroy-Allais và họa sĩ nổi tiếng Benjamin Rabier mà chúng tôi dịch ra tiếng Việt đặc biệt thú vị: nó tương đối đầy đủ (24 chương) cùng hơn 300 tranh minh họa rất đẹp, hấp dẫn với cả trẻ em và người lớn.
Bối cảnh của truyện là châu Âu thời Trung cổ, với những người nông dân và những con thú như: vua sư tử Noble (phiên âm là Nôb-1), chó sói Ysengrin (phiên âm là I-đăng-ranh), gấu Brun (phiên âm là B-răng, có nghĩa là màu nâu), mèo Tybert (phiên âm là Ti-be-r), gà trống Chanteclair (phiên âm là Săngtơ-cle, có nghĩa là hát rõ ràng), quạ Tiercelin (phiên âm là Tie-St-lanh), vv… Mỗi con vật đều có tính cách đặc trưng của nó. Tính cách của cáo Renard là rất mưu mẹo, luôn nghĩ ra các trò để chế nhạo hoặc lừa phỉnh những người nông dân và các con vật khác, tuy nó cũng bị lừa lại và bị những kẻ to khỏe hơn như là chó sói đối xử tệ.
Do nguyên bản tiếng Pháp của “Le Roman du Renard” khá dài nên khi dịch sang tiếng Việt chúng tôi đã chia thành hai tập để các bạn dễ đọc hơn. Tập 1 gồm 14 chương đầu tiên của tiểu thuyết.
Tuy rằng đây là truyện thích hợp cho trẻ em, nhưng “Những chuyện phiêu lưu của cáo Renard” chứa đựng rất nhiều triết lý sâu xa cho cả người lớn, và câu chuyện về thế giới loài vật trong truyện chính là câu chuyện ngụ ngôn về giới loài người.
Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc viên ngọc quý báu này của kho tàng văn học dân gian thế giới.
Hà Nội – Toulouse, tháng 3 năm 2016
Các dịch giả và Sputnik Education
Nguồn: dtv-ebook.com
