Nhiều năm sau khi trở thành Hoàng đế Xứ Cát và đấng tiên tri của con dân đế quốc liên hành tinh, Pual Muad’dib vẫn chẳng mấy khi có được an bình.
Những kẻ thù không đội trời chung vẫn không buông tha chàng. Mưu sâu chước hiểm của chúng luôn luôn đe dọa cướp đi tất cả những gì chàng yêu quý nhất, hòng bẻ gãy tinh thần chàng, buộc chàng phải có những quyết định ngược với các nguyên tắc và lý tưởng chàng hằng theo đuổi.
Cứu tinh Xứ Cát dẫn dắt ta theo sát những biến cố mới đầy hiểm nghèo và bi thương đó trong cuộc đời Paul Muad’dib, con người đầy quyền uy lẫn bi kịch, khiến ta vui với những chiến thắng mới của Cứu tinh Xứ Cát đồng thời đau cùng nỗi đau lớn của chàng…
—–
Trích dẫn cuộc thẩm vấn Bronso người hành tinh Ix trong Ngục Tử Tù
Hỏi: Điều gì đã khiến ông chọn tiếp cận lịch sử về Muad’dib theo cách cá biệt của mình?
Trả lời: Tại sao tôi nên trả lời câu hỏi của ngài?
Hỏi: Bởi vì tôi sẽ lưu giữ lời ông nói.
Trả lời: Ôi chao! Sự hấp dẫn tột cùng cho một nhà sử học!
Hỏi: Vậy ông sẽ hợp tác chứ?
Trả lời: Tại sao lại không? Nhưng ông sẽ không bao giờ hiểu được điều gì đã truyền cảm hứng cho bản Phân tích Lịch sử của tôi. Không bao giờ. Những Thầy tu các ông có quá nhiều thứ bị đe dọa để…
Hỏi: Cứ thử nói với tôi xem.
Trả lời: Thử nói với ông? Chà, lại thế nữa… tại sao lại không nhỉ? Tôi sửng sốt trước lối nhìn hạn hẹp phổ biến về hành tinh này, cái nhìn vốn nảy sinh từ cái tên quen thuộc của nó: Xứ Cát. Chú ý là không phải Arrakis mà là Xứ Cát. Lịch sử bị ám ảnh rằng Xứ Cát là sa mạc, là quê hương của người Fremen. Lịch sử đó tập trung vào những phong tục bắt nguồn từ sự khan hiếm nước và sự thật rằng người Fremen sống cuộc đời nửa du mục trong các bộ sa phục thu hồi được phần lớn hơi ẩm của cơ thể họ.
Hỏi: Vậy những điều đó không đúng sao?
Trả lời: Chúng là sự thật trên bề mặt. Bỏ qua điều nằm bên dưới bề mặt đó thì cũng như… cũng như cố hiểu hành tinh Ix của tôi mà không tìm hiểu việc chúng tôi đặt tên nó theo sự thật rằng chúng tôi là hành tinh thứ chín trong hệ mặt trời của mình. Không… không. Chỉ thấy Xứ Cát là nơi đầy bão tố hung tàn là không đủ. Chỉ nói về mối hiểm họa của sâu cát khổng lồ là không đủ.
Hỏi: Nhưng những điều đó là điều cốt yếu quyết định bản tính của Arrakeen!
Trả lời: Cốt yếu? Dĩ nhiên. Nhưng chúng tạo ra hành tinh một-thế-giới-quan cũng như Xứ Cát là hành tinh một-tài-nguyên bởi nó là nguồn cung cấp hương dược, melange độc quyền và duy nhất.
Hỏi: Phải. Hãy cho chúng tôi nghe ông diễn giải thế nào về hương dược trân quý.
Trả lời: Trân quý! Cũng giống như mọi thứ trân quý khác, nó trao bằng một tay và lấy bằng tay còn lại. Nó kéo dài cuộc sống và cho kẻ lão luyện nhìn thấy trước tương lai, nhưng nó trói anh ta vào sự nghiện thuốc ác nghiệt và đánh dấu mắt anh ta như mắt ông: toàn màu xanh, không một chút trắng nào. Mắt ông, cơ quan thị giác của ông, trở thành một thứ không có sự đối lập, một tầm nhìn duy nhất.
Hỏi: Chính sự dị giáo đó đã đưa ông tới phòng giam này!
Trả lời: Tôi bị những Thầy tu các người đưa tới phòng giam này. Cũng giống như mọi thầy tu, ông sớm học được cách gọi sự thật là dị giáo.
Hỏi: Ông ở đây vì ông dám tuyên bố rằng Paul Atreides đã đánh mất điều gì đó tối cần thiết cho nhân tính của mình trước khi Người trở thành Muad’dib.
Trả lời: Không kể tới việc ông ta đã mất cha ở đây trong cuộc chiến Harkonnen. Không kể tới cái chết của Duncan Idaho, người đã hy sinh thân mình để Paul và Lệnh bà Jessica trốn thoát.
Hỏi: Sự chỉ trích chua cay của ông đã được ghi nhận thích đáng.
Trả lời: Chỉ trích! Điều đó không nghi ngờ gì là tội lớn hơn cả dị giáo. Nhưng ông thấy đó, tôi không hẳn là nhà chỉ trích. Tôi chỉ là người quan sát và nhà tường thuật. Tôi thấy tính cao quý thực sự ở Paul khi ông ta trốn vào sa mạc với bà mẹ mang thai. Dĩ nhiên bà ta vừa là tài sản quý báu vừa là gánh nặng.
Hỏi: Khuyết điểm ở những nhà sử học các ông là các ông không bao giờ chịu để yên một thứ gì. Ông thấy tính cao quý thực sự ở Muad’dib linh thiêng, nhưng ông cứ phải kèm theo lời chú thích chua cay. Thảo nào dòng Bene Gesserit cũng tố cáo ông.
Trả lời: Thầy tu các người quả là giỏi chung tay dựng nghiệp cùng với Hội Nữ tu dòng Bene Gesserit. Họ cũng tồn tại được nhờ che giấu hành tung của mình. Nhưng họ không thể che giấu sự thật rằng Lệnh bà Jessica là một người tinh thông được dòng Bene Gesserit rèn luyện. Các ông biết bà ta rèn con mình theo cách của Hội Nữ tu đó. Tội của tôi là đã bình luận về điều này như một hiện tượng, dẫn giải về nghệ thuật tinh thần và chương trình gien của họ. Các ông không muốn làm dấy lên sự chú ý vào việc Muad’dib là nhà tiên tri bị giam cầm mà Hội Nữ tu mong đợi, rằng ông ta là Kwisatz Haderach của họ trước khi trở thành nhà tiên tri của các ông.
Hỏi: Nếu tôi còn chút nghi ngờ gì về án tử hình của ông thì ông đã xua sạch chúng rồi.
Trả lời: Tôi chỉ có thể chết một lần.
Hỏi: Có những cái chết này và có những cái chết khác.
Trả lời: Phải cẩn thận thôi, không chừng ông biến tôi thành kẻ tử vì đạo. Tôi không nghĩ Muad’dib… Hãy nói xem, liệu Muad’dib có biết ông làm gì trong những hầm ngục này không?
Hỏi: Chúng tôi không làm phiền Gia Đình Thánh với những chuyện linh tinh.
Trả lời: (Cười rộ) Và vì điều này Paul Atreides đã tranh đấu nhằm chiếm một nơi phù hợp giữa những người Fremen! Vì điều này ông ta học điều khiển và cưỡi sâu cát! Tôi thật sai lầm khi đi trả lời các câu hỏi của ông.
Hỏi: Nhưng tôi sẽ giữ lời về việc lưu giữ những gì ông nói.
Trả lời: Thật sao? Vậy thì hãy nghe cho kỹ, người Fremen thoái hóa, Thầy tu vô thần chỉ thờ phụng chính mình kia! Ông phải trả lời cho nhiều điều đấy. Chính lễ nghi của người Fremen đã cho Paul dùng quá liều melange lần đầu tiên, và vì vậy mở ra cho ông ta thị kiến về tương lai. Chính lễ nghi của người Fremen đã khiến cùng thứ melange đó thức tỉnh Alia chưa sinh trong bụng Lệnh bà Jessica. Đã bao giờ ông tự hỏi rằng với Alia, được sinh ra vào vũ trụ này với nhận thức đầy đủ, sở hữu toàn bộ ký ức và hiểu biết của mẹ mình là điều như thế nào chưa? Không sự hãm hiếp nào đáng sợ hơn.
Hỏi: Không nhờ melange trân quý thì Muad’dib không thể trở thành người lãnh đạo toàn dân tộc Fremen. Không nhờ trải nghiệm linh thiêng, Alia đã không phải là Alia.
Trả lời: Không nhờ sự tàn nhẫn mù quáng của người Fremen các người, ông hẳn đã không trở thành tu sĩ. A, tôi biết người Fremen các ông. Ông nghĩ Muad’dib thuộc dân tộc mình vì ông ta đã kết đôi với Chani, vì ông ta đã chấp nhận tục lệ Fremen. Nhưng đầu tiên ông ta là người nhà Atreides và ông ta đã được một nữ tu thành thạo của dòng Bene Gesserit đào tạo. Ông ta có những kỷ luật xa lạ với các ông. Các ông nghĩ ông ta mang tới một tổ chức mới và một sứ mạng mới. Ông ta hứa biến hành tinh sa mạc này thành thiên đường giàu nước. Và trong lúc ông ta làm các ông lóa mắt với những viễn cảnh đó, ông ta tước đoạt trinh tiết của các ông!
Hỏi: Sự dị giáo đó không thay đổi được sự thật rằng sự Biến Đổi Sinh Thái của Xứ Cát đang diễn ra nhanh chóng.
Trả lời: Và tôi phạm vào tội dị giáo vì đã theo tới rễ của sự biến đổi đó, vì đã tìm hiểu về hậu quả. Có thể trận chiến ngoài kia trên Bình nguyên Arrakeen đã cho toàn vũ trụ thấy rằng người Fremen có thể đánh bại quân Sardaukar của Đế quốc, nhưng nó còn dạy gì khác nữa? Khi đế quốc tinh tú của Gia tộc Corrino trở thành đế quốc Fremen dưới quyền Muad’dib, Đế quốc còn trở thành cái gì nữa? Cuộc Thánh chiến của các ông chỉ diễn ra trong mười hai năm, nhưng hãy nhìn bài học nó đưa ra. Giờ thì Đế quốc đã hiểu sự giả tạo trong cuộc hôn nhân của Muad’dib với Công chúa Irulan!
Hỏi: Ông dám buộc tội Muad’dib giả tạo!
Trả lời: Dù ông có giết tôi vì điều đó, đấy không phải là dị giáo. Công chúa trở thành vợ mà không phải bạn đời. Chani, người tình Fremen bé bỏng mới là bạn đời của ông ta. Ai cũng biết điều này. Irulan chỉ là chìa khóa tới ngôi vua, không hơn.
Hỏi: Thật dễ thấy tại sao những kẻ âm mưu chống Muad’dib lại lấy bản Phân tích Lịch sử của ông làm luận điểm để tập hợp lực lượng!
Trả lời: Tôi sẽ không thuyết phục được ông; tôi biết điều đó. Nhưng luận điểm của mưu đồ đó phát sinh trước khi bản Phân Tích của tôi ra đời. Mười hai năm Thánh chiến của Muad’dib đã tạo ra luận điểm đó. Nó là điều đã thống nhất những nhóm quyền lực cổ và mồi lửa âm mưu chống lại Muad’dib.
Sách cùng tác giả
