Tại Việt Nam hiện đại, phần đông dư luận không hiểu và thậm chí kì thị (như người soạn bài này trực tiếp gặp và biết) người Thiên Chúa giáo nói chung. Cho nên hệ lụy là không rành các thuật ngữ tông giáo, và mỗi khi đề cập thường phạm sót lầm rất nực cười. Tỉ dụ : Một số thấp hơn thì gọi đại khái là “đạo Chúa” hay thậm chí “đạo… Công giáo” và “phong trào cải cách kháng cách”, “giáo hội Công giáo”, hoặc như anh Trần Trọng Dương (tiến sĩ đầu ngành Hán Nôm) gọi đức cha chánh xứ Bùi Chu là “linh mục… trụ trì”, rồi thế nào là “Công giáo”, “Kitô” hay “Cơ Đốc”, hay “Phúc Âm”, hay “Tin Lành”, hay “vương cung thánh đường”, rồi “giám mục” với “linh mục” là gì… Vấn đề hình thức mà đã lởm khởm thế, thì dĩ nhiên nội hàm giáo lý thế nào, quy thức thực hành tín ngưỡng ra làm sao càng… tịt.
Cũng vì lẽ đó, ngay từ các năm đầu thế kỉ XVIII, các giáo khu Việt Nam dù nhỏ tới đâu cũng duy trì việc truyền giáo bằng văn chương (mà người soạn bài từng tiếp cận hợp tuyển cả trăm sách thánh tích in từ thế kỉ XIX bằng quốc văn thể Latin), mà chủ yếu là thông qua các giai thoại chứ không dùng sấm ngôn khô khan. Nguyên thủy là in bằng mực tím trên giấy dát cực mỏng (loại giấy do Thánh Tòa độc quyền phát hành từ trung đại tới nay), sau này đổi sang mực đen để chống phai. Riêng đối với các con chiên nhỏ tuổi, loại hình văn chương này thường có minh họa rất sinh động. Mãi sau này (cụ thể là sau Đệ Nhất thế chiến) mới gọi là chuyện-bằng-tranh hoặc tranh-truyện.
Xin giới thiệu tập SẤM-TRUYỀN CŨ : ĐẶC-BIỆT BẰNG TRANH do nhà in Thẳng-Tiến (Sàigòn) ấn loát năm 1964. Tác phẩm diễn giảng các điển tích Cựu Ước (Vetus Testamentum) bằng bạch thoại để lớp đồng ấu dễ học dễ nhớ. Đối với dân ngoại, đây là cách tiếp cận ý thức hệ Thiên Chúa giáo dễ nhất. Vì đơn cử, thời đại chúng ta hầu như chịu sự chi phối của văn minh Tây Âu và Bắc Mĩ, mà các khu vực này thuần túy là tín hữu Thiên Chúa giáo, cho nên bất kì loại hình văn hóa kĩ nghệ nào từ văn minh Tây phương phải được hiểu bằng nhãn quan tông truyền chứ không thể học tắt, học mót mà lại am tường được.
Nguồn: dtv-ebook.com
